1/2/10

Vụ Jetstar Pacific cho thấy môi trường kinh doanh ở Việt Nam vẫn còn nhiều rủi ro

Thanh Phương

Bài đăng ngày 15/01/2010 Cập nhật lần cuối ngày 23/01/2010 18:52 TU

Hôm qua, giám đốc điều hành hãng hàng không Qantas của Úc, ông Alan Joyce đã bác bỏ bản báo cáo của Tổng cục Hàng không Dân dụng Việt Nam cho rằng hãng Jetstar Pacific, mà Qantas có phần hùn, đã có những sai phạm về mặt an toàn.

Đây là phản ứng mới nhất từ Qantas kể từ khi hãng Jetstar bị đưa vào tầm ngắm của chính quyền Việt Nam với vụ khởi tố và bắt tạm giam ông Lương Hoài Nam, nguyên tổng giám đốc của hãng này. Ông Lương Hoài Nam bị coi là thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, cụ thể là thiếu trách nhiệm trong việc quản lý giá mua xăng, khiến Jetstar bị thua lỗ đến 564 tỷ đồng, tương đương với 31 triệu đôla.

Ngoài việc bắt tạm giam ông Lương Hoài Nam, công an Việt Nam còn tạm giữ hai nhân viên cao cấp người Úc của Jetstar, không cho họ rời khỏi Việt Nam về Úc thăm gia đình, để thẩm vấn họ về lý do tại sao hãng hàng không này lại bị thua lỗ nhiều đến thế. Theo hãng Qantas, cuộc điều tra về Jetstar có thể kéo dài hàng tháng. Như vậy, hai phó tổng giám đốc của Jetstar, ông Tristan Freeman và bà Daniela Marsilli không biết bao giờ mới có thể rời khỏi Việt Nam.

Tại Việt Nam, rũi ro kinh có thể bị hình sự hóa

Trong một bài báo đăng trên Internet hôm nay, tuần báo Time nhận định rằng vụ Jetstar sẽ buộc các nhà đầu tư ngoại quốc phải suy tính thật kỹ trước khi nhảy vào Việt Nam. Trước hết, Việt Nam có những quy định, luật lệ rất gắt gao về việc quản lý thiếu trách nhiệm gây thua lỗ cho vốn đầu tư của Nhà nước. Như vậy, những rũi ro về kinh doanh có thể bị hình sự hóa.

Hãng Jetstar là công ty liên doanh gồm chủ yếu 70 % vốn của Tổng Công ty kinh doanh và đầu tư vốn Nhà nước, một công ty của chính phủ Việt Nam, còn Jetstar nắm giữ 27% vốn. Ông Lương Hoài Nam cùng với ông Freeman và bà Marsilli bị coi là đã làm thua lỗ vốn của Nhà nước Việt Nam vì họ đã đặt mua xăng dự trữ vào thời điểm giá dầu trên thế giới đang lên cơn sốt, tăng vọt đến 147 đôla/thùng vào tháng 7 năm 2008 và sau đó giá dầu lại tuột dốc xuống chỉ còn 30 đôla/thùng vào tháng 12 năm ngoái, khiến Jetstar bị thua lỗ hàng triệu đôla.

Nhưng như ông Alan Joyce, giám đốc điều hành Qantas, đã nhấn mạnh ngày 11/1, vào thời gian đó, nhiều hãng hàng không khác trong khu vực cũng đã bị thua lỗ như vậy, chứ không riêng gì Jetstar, bởi vì đâu có ai ngờ là giá dầu lại tuột dốc như thế. Nói cách khác, các phó tổng giám đốc người Úc của Jetstar chẳng có làm điều gì sai trái.

Quyền tự do kinh doanh có nguy cơ bị giới hạn

Tuần báo Time cho biết nhiều nhà phân tích sợ rằng vụ Jetstar báo hiệu là đường lối phát triển kinh tế theo hướng thị trường của Việt Nam đang bị đảo chiều. Nói cách khác, trong bối cảnh lạm phát leo thang và xuất khẩu sụt giảm mạnh do khủng hoảng toàn cầu, một số thành phần cứng rắn trong giới lãnh đạo Việt Nam muốn giới hạn trở lại những quyền tự do kinh tế và tự do cá nhân, thể hiện qua vụ bắt giữ và xét xử hàng loạt các nhà đấu tranh dân chủ cũng như việc ngăn chận truy cập mạng xã hội Facebook.

Trong bối cảnh này, Jetstar đã trở thành mục tiêu tấn công của phe bảo thủ, vốn vẫn không muốn từ bỏ sự kiểm soát khu vực tư nhân, nhất là vì Jetstar đang giành thêm thị phần từ tay hãng hàng không quốc gia Vietnam Airlines.

Tuần báo Time nhắc lại đây không phải là lần đầu tiên Việt Nam bắt giữ nhân viên một công ty nước ngoài chỉ vì làm ăn thua lỗ. Vào năm 2006, bốn nhân viên của ngân hàng Hà Lan ABN AMRO đã bị bắt về tội gian lận sau khi chính phủ bị thua lỗ trong một hợp đồng kinh doanh ngoại tệ. Vào lúc đó, ABN AMRO đã phải trả 4,5 triệu đôla cho một ngân hàng quốc doanh để cứu bốn nhân viên Việt Nam khỏi án tử hình.

Vụ Jetstar cũng đã gây rất nhiều bàn tán trên báo chí Úc và nhiều tờ báo đã không ngần ngại khẳng định rằng hai phó giám đốc Freeman và Marsilli chính là nạn nhân của đấu đá tranh giành quyền lực trong nội bộ chính quyền Việt Nam.

Hai kịch bản đang chờ đón Trung Quốc và Việt Nam : Thay đổi hoặc sụp đổ

Thanh Phương

Bài đăng ngày 30/01/2010 Cập nhật lần cuối ngày 30/01/2010 19:22 TU

Trên đây là nhận xét của nhà ly khai Trung Quốc Ngụy Kinh Sinh trong một bài tham luận đọc tại một cuộc hội thảo ở Los Angeles về nhân quyền và dân chủ ở Trung Quốc và Việt Nam vào tuần trước. Toàn văn bài tham luận này được đăng trên trang web của hãng tin AsiaNews.it ngày 29/1.

Trong một bài tham luận đọc tại một cuộc hội thảo ở Los Angeles về nhân quyền và dân chủ ở Trung Quốc và Việt Nam vào tuần trước, nhà ly khai nổi tiếng Ngụy Kinh Sinh đã so sánh tình hình giữa hai quốc gia. Toàn văn bài tham luận này hôm qua (29/1) đã được đăng trên trang web của hãng tin AsiaNews.it.

Được coi là '' cha đẻ của phong trào dân chủ'' ở Trung Quốc, ông Ngụy Kinh Sinh, hiện sống lưu vong ở Hoa Kỳ, vẫn cực lực phản bác những người cho rằng có thể phát triển kinh tế mà không cần đến dân chủ, nhân quyền.

Trong bài tham luận, ông Ngụy Kinh Sinh nhận định : '' Mặc dầu cả hai nước đều đã chuyển hóa thành những quốc gia tư bản độc quyền, nhưng có những điểm khác với những nước Đông Âu và Nga. Khác biệt lớn nhất đó Trung Quốc và Việt Nam vẫn còn sống dưới chế độ độc đảng. Do không có sự tranh đua trong một thể chế đa đảng, cả hai nước đều không có một môi trường thông thoáng hơn cho ngôn luận và báo chí như ở Đông Âu và Nga''.

Theo ông Ngụy Kinh Sinh, '' Ở Việt Nam và Trung Quốc, phe đối lập rất khó tồn tại trong nước, còn phe đối lập ở hải ngoại thì càng khó mà tham gia vào chuyện chính trị quốc nội.''

Nhà ly khai Ngụy Sinh Sinh lưu ý rằng, các cơ quan an ninh của Đảng nay hoạt động rất hiệu quả, tức là gài người khắp nơi để làm chệch hướng đấu tranh, gây chia rẽ và thậm chí gài bẫy các lực lượng.

Cho nên, rất khó mà có một lực lượng đoàn kết, tổ chức chặt chẽ để thúc đẩy chuyển hóa hay cách mạng.

Hiện nay, theo nhà ly khai Trung Quốc, việc huy động nhân dân chỉ có thể thực hiện được nhờ những công cụ truyền thông đại chúng. Chính vì vậy mà chế độ cộng sản Trung Quốc vẫn nỗ lực ngăn chận thông tin cả trên báo chí lẫn trên mạng Internet.

Mặt khác, theo ông Ngụy Kinh Sinh, do thiếu tôn trọng nhân quyền, việc bóc lột, đàn áp từ các giới quan chức cấu kết với giới doanh nghiệp càng trắng trợn hơn và như vậy càng khiến sự phản kháng mạnh mẽ hơn.

Nhưng cũng do các quan chức cấu kết ngày càng chặt chẽ với giới doanh nghiệp, chính phủ nay không thể đóng vai trò trọng tài phân xử các tranh chấp kinh doanh. Cuộc đấu đá trong nội bộ giới lãnh đạo càng dữ dội hơn bao giờ hết.

Ông Ngụy Kinh Sinh nhắc lại : ''Trong những thập niên qua, môi trường quốc tế đã không thuận lợi cho các lực lượng đối lập ở Trung Quốc và Việt Nam''.

Trong khoảng thời gian đó, phương Tây đã hà hơi tiếp sức cho các nước cộng sản, thi hành những chính sách khoan dung và hoà hoãn đối với các đảng cộng sản, mà các đảng này đã biến thái thành một kiểu tư bản đỏ. Quan hệ giữa khối dân chủ phương Tây với các chế độ độc tài châu Âu, từ đối đầu đã chuyển thành hợp tác. Các lực lượng đối lập Trung Quốc và Việt Nam ở hải ngoại bỗng trở thành những cản ngại dưới con mắt các chính khách những nước dân chủ này.

Nay, theo nhà ly khai Ngụy Kinh Sinh, tình hình đang thay đổi.

Mặc dù chính sách hòa hoãn vẫn chiếm ưu thế, các nền kinh tế phương Tây đang rơi vào suy thoái do đã truyền máu cho các nước cộng sản trong hơn một thập kỷ. Ông Ngụy Kinh Sinh cho rằng các nước phương Tây nay phải từ bỏ chính sách hoà hoãn với chế độ cộng sản, phải trở lại chính sách đối đầu và cạnh tranh, mà trước hết là từ chính sách bảo vệ thị trường.

Nhà ly khai Trung Quốc nhận định, ''sự thay đổi này là yếu tố buộc hệ thống tư bản độc quyền của đảng Cộng sản phải cải tổ hoặc sẽ sụp đổ''. Lực lượng đối lập hải ngoại phải tiếp tục sử dụng truyền thông để thúc đẩy dân chủ và tự do trong nước. Đường lối đấu tranh này, đi kèm với chính sách bảo vệ thị trường của các nước dân chủ sẽ là đối trọng với chủ nghĩa dân tộc mà chắc chắn sẽ bị đảng cộng sản khai thác.

Vấn đề thông tin trong vụ đập phá thánh giá ở Đồng Chiêm

Thanh Phương

Trong Thư Hiệp Thông gởi Đức Tổng Giám mục Hà Nội Giuse Ngô Quang Kiệt đề ngày 10/1, tức là vài ngày sau khi xảy ra vụ đập phá thánh giá ở giáo xứ Đồng Chiêm, Đức cha Nguyễn Văn Sang, nguyên Giám mục phụ tá Hà Nội và nguyên Giám mục Thái Bình, đã thẳng thừng viết rằng '' thông cáo của Tòa Tổng giám mục chắc chắn đáng tin cậy hơn là các báo chí '' đi theo đúng lề''.

Linh Mục Nguyễn Văn Liên, Phó Xứ Đồng Chiêm (DR)

Câu này một lần nữa phản ánh sự đối nghịch hoàn toàn giữa báo chí chính thức và với Giáo hội trong cách thông tin về sự kiện Đồng Chiêm cũng như về các vụ đã xảy ra trước đây như ở giáo xứ Thái Hà hay khu vực Tòa Khâm sứ cũ.

Ngay sau vụ đập phá thánh giá trên núi Chẽ ngay giữa đêm rạng sáng ngày 6/1, Tòa Tổng giám mục Hà Nội đã ra ngay một bản thông cáo ngày 7/1 nêu rõ diễn tiến của vụ này, tức là chính quyền đã huy động hàng trăm công an, cảnh sát cơ động, dân quân, trang bị lựu đạn cay, dùi cui, chó nghiệp vụ và đã dùng vũ lực đối với những giáo dân nào định ngăn cản việc đập phá thánh giá.

Hậu quả là nhiều người bị thương, trong đó có hai người bị thương nặng phải vào bệnh viện. Những bức ảnh chụp các giáo dân máu me đầy người đã được phổ biến rộng rãi trên các trang thông tin ở hải ngoại, đặc biệt là Thông Tấn Xã Công giáo Việt Nam VietCatholic ( http://vietcatholic.net/ ).

Nhưng cũng ngay ngày 7/1, trang điện tử của tờ Hà Nội Mới ( Ha noi moi online ) đã đăng một bài báo tựa đề '' Không ai được phép coi thường kỷ cương'', khẳng định là '' chính quyền xã An Phú và thôn Đồng Chiêm đã huy động công nhân tháo dỡ an toàn công trình xây dựng trái phép trên đỉnh núi Chẽ.''

Theo Hà Nội mới, trong quá trình tháo dỡ thánh giá, một số giáo dân bị kích động đã chửi bới, lăng mạ, ném gạch đá vào lực lượng bảo vệ, nhưng sau khi được vận động thuyết phục, những giáo dân này đã ''tự động giải tán''.

Trong những ngày sau đó, tờ Hà Nội mới đã đăng hàng loạt các bài báo với nội dung giống như các bản cáo trạng : ''Đừng trượt sâu vào con đường sai lầm'' ( 8/1 ), ''Mưu đồ xấu ngày càng lộ rõ'' ( 11/1 ), ''Chính họ đang xúc phạm biểu tượng tôn giáo thiêng liêng '' ( 16/1) và ''Lật mặt những kẻ kích động gây rối ở xứ đạo Đồng Chiêm'' ( 21/1/10 ).

Trong bài báo mới nhất này, tờ Hà Nội mới lên án nặng nề Đức Tổng Giám mục Ngô Quang Kiệt và linh mục Nguyễn Văn Khải, phát ngôn viên Dòng Chúa Cứu Thế Thái Hà.

Nhưng không chỉ có báo chí địa phương, ngay cả Thông Tấn Xã Việt Nam cũng đã nhập cuộc, ra hẳn một tuyên bố ngày 15/1 khẳng định '' Hoàn toàn không có việc chính quyền đàn áp giáo dân xứ Đồng Chiêm''.

Bản tuyên bố này đặc biệt lên án một số trang tin trên Internet, đặc biệt là hãng tin Công giáo AsiaNews ( http://asianews.it/ ) đã '' đăng tải những thông tin với dụng ý vu cáo, với nhiều tình tiết xuyên tạc và những lời bình có tính kích động '' về vụ Đồng Chiêm.

Đáp lại bài báo của thông tấn xã Việt Nam, ngay ngày hôm sau, 16/1, đức cha Nguyễn Văn Sang, nguyên giám mục phụ tá Hà Nội, đã trả lời phỏng vấn phóng viên trang tin của Giáo phận Thái Bình( http://www.tgmtb.net/ ).

Trong bài phỏng vấn này, Đức cha Sang đã khẳng định : "Thánh giá bị đặt mìn, bị đập bằng búa tạ'', chứ không phải chỉ bị '' tháo gỡ '' như Thông tấn xã Việt Nam và báo chí chính thức vẫn nói.

Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển của Internet, nhiều giáo phận, dòng tu ở Việt Nam cũng đã ''lên mạng '', mở trang web riêng để thông tin đến các giáo dân, tu sĩ nam nữ những hoạt động của giáo xứ, dòng tu mình.

Nhưng đặc biệt là kể từ khi xảy ra vụ Tòa Khâm sứ cũ và vụ Thái Hà, các trang web này coi như trở thành những tờ báo trên mạng, cung cấp các thông tin mà theo họ là đúng sự thật, trái ngược hẳn những gì mà báo chí chính thức đăng tải.

Trong vụ Đồng Chiêm, Tòa Tổng giám mục Hà Nội đã gián tiếp bác bỏ thông tin báo chí chính thức bằng cách chủ động đưa ra những thông báo về diễn tiến tình hình tại đây.

Nhà thờ  Đồng ChiêmẢnh: DCCT.net

Nhà thờ Đồng Chiêm
Ảnh: DCCT.net

Sau bản thông báo đầu tiên, ngày 20/1, Tòa Tổng Giám mục đã ra bản thông báo thứ hai về diễn tiến tình hình tại Đồng Chiêm, trong đó nêu rõ những vụ bắt bớ các giáo dân, đánh đập tàn nhẫn ông Nguyễn Hữu Vinh và thầy Nguyễn Văn Tặng, triệu tập cha xứ và cha phó xứ, tình trạng giáo xứ Đồng Chiêm bị cô lập hoàn toàn.

Nhưng tích cực thông tin hơn cả là trang web của Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam. Hầu như ngày nào, trang <http://dcctvn.net/> đều có bài viết tường trình về những gì xảy ra ở Đồng Chiêm.

Cũng giống như ở Thái Hà trước đây, chính linh mục Nguyễn Văn Khải, thuộc Dòng Chúa Cứu thế Thái Hà, là người đã không ngại hiểm nguy để đóng vai trò như thông tín viên, đặc phái viên, để tường thuật tại chỗ như gì mà vị linh mục này chứng kiến.

Trong bài phỏng vấn với RFI vào thứ 5 tuần trước, cha Nguyễn Văn Khải chia sẽ với chúng tôi về vấn đề thông tin liên quan đến vụ Đồng Chiêm:

Phỏng vấn Cha Nguyễn Văn Khải

25/01/2010

Không chỉ lên tiếng bênh vực cho những giáo xứ mà theo họ đang bị chính quyền bách hại, trang web của Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam còn là nơi mạnh dạn bày tỏ chính kiến về vấn đề khai thác bauxite Tây Nguyên hay chủ quyền biển Đông.

Vào cuối tháng 12 năm ngoái, Uý ban Nhân dân quận 3 đã một công văn đến linh mục Phạm Trung Thành, Giám tỉnh Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam và linh mục Nguyễn Quang Duy, chánh xứ Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp, cáo buộc là trang web Dòng Chúa Cứu Thế có những bài ''xuyên tạc Nhà nước''''gây mất đoàn kết dân tộc''.

Trang web của Dòng Chúa Cứu Thế cũng đã bị tin tặc tấn công, phải đổi thành một địa chỉ khác ( <http://dcctvn.net/> ).

Tóm lại, trước cách hành xử của các chính quyền địa phương, giáo hội Công giáo bày tỏ thái độ phản kháng bằng hình thức tập hợp cầu nguyện và đối lại với nhưng thông tin mà họ cho là mang tính xuyên tạc, quy chụp, các giáo phận, dòng tu sử dụng các phương tiện có trong tay, chủ yếu là Internet, để chuyển tải những thông tin đúng với những gì mà họ chứng kiến.

Trong thư kiến nghị phản đối vụ đánh đập tu sĩ Nguyễn Văn Tặng, công bố ngày 21/1, Tỉnh Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam đã một lần nữa yêu cầu là phải chấm dứt việc '' xuyên tạc sự thật '' trên các phương tiện truyền thông chính thức của Việt Nam.